İmar affı kapsamında alınan yapı kayıt belgesi, ruhsatsız veya kaçak yapıların belirli şartlar altında yasal hale getirilmesini sağlayan bir belgedir. Türkiye’de özellikle imar mevzuatına uygun olmayan yapıların yasallaştırılması için çıkarılan imar affı düzenlemeleri, milyonlarca vatandaşı ilgilendiren önemli bir konudur. Bu belge sayesinde, yapı sahipleri binalarını yıkım riskinden kurtarabilir, elektrik, su ve doğalgaz gibi temel hizmetlerden faydalanabilir. Peki, yapı kayıt belgesi tam olarak ne işe yarar ve sağladığı avantajlar nelerdir? İşte detaylar.
Yapı Kayıt Belgesi Nedir?
Yapı kayıt belgesi, imar affı kapsamında çıkarılan ve belirli bir ücret karşılığında ruhsatsız yapıların yasal hale gelmesini sağlayan bir belgedir.
2018 yılında yürürlüğe giren İmar Barışı düzenlemesi ile Türkiye genelinde ruhsatsız ya da imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması amaçlanmıştır. Bu düzenleme kapsamında verilen yapı kayıt belgesi, yapının yasal statü kazanmasını sağlayan ve tapu işlemleri başta olmak üzere çeşitli haklar sunan bir belgedir. Ancak, bu belge doğrudan bir imar izni veya kat mülkiyeti sağlamaz; yalnızca yapının mevcut haliyle kabul edilmesini ve yasal hizmetlerden faydalanmasını mümkün kılar.
İmar Affında Alınan Yapı Kayıt Belgesi Ne İşe Yarar?
Yapı kayıt belgesi, birçok avantaj sunarak ruhsatsız yapı sahiplerine önemli kolaylıklar sağlar.
Yıkım Riskini Ortadan Kaldırır
İmar mevzuatına uygun olmayan yapılar, belediyeler tarafından yıkım kararı ile karşı karşıya kalabilir. Yapı kayıt belgesi alındığında, bu risk ortadan kalkar ve yapının yasal statüde olduğu kabul edilir.
Elektrik, Su ve Doğalgaz Gibi Hizmetlerden Faydalanmayı Sağlar
Ruhsatsız yapılar genellikle resmi abonelik işlemlerinde sorun yaşayabilir. Yapı kayıt belgesi ile birlikte elektrik, su, doğalgaz gibi temel hizmetlere yasal olarak abonelik açtırmak mümkün hale gelir.
Tapu İşlemlerinde Kolaylık Sağlar
Yapı kayıt belgesi, kat mülkiyeti veya kat irtifakı oluşturulmasa bile, tapu işlemlerinde kolaylık sağlar. Arsa tapulu yapı sahipleri, bu belge ile tapu işlemlerini resmileştirebilir ve bazı durumlarda cins değişikliği yaparak tapularını güncelleyebilir.
Belediyeler Tarafından Kesilen Cezaların Önüne Geçer
Ruhsatsız yapılar, belediyeler tarafından kaçak yapı olarak değerlendirilerek çeşitli cezalarla karşı karşıya kalabilir. Yapı kayıt belgesi sayesinde bu tür cezaların önüne geçilir ve yapı sahipleri mali yükten kurtulur.
Kat Mülkiyeti İçin İlk Adımı Oluşturur
Yapı kayıt belgesi tek başına kat mülkiyeti sağlamasa da, sonraki süreçte kat mülkiyetine geçiş için temel bir adım olarak kabul edilir. Belge sahipleri gerekli düzenlemeleri yaparak kat mülkiyetine geçiş sürecini başlatabilir.
Yapı Kayıt Belgesi ile Hangi Haklar Kazanılmaz?
Yapı kayıt belgesi birçok avantaj sağlasa da, bazı kısıtlamalara sahiptir.
İmar Planına Aykırı Yapılar İçin Yeni İnşaat veya Ek Kat İzni Vermez
Bu belge, ruhsatsız veya kaçak yapılara yasal statü kazandırır ancak yeni inşaat izni ya da ek kat çıkma hakkı sağlamaz. Yapının mevcut haliyle yasal kabul edilmesi söz konusudur.
Tapu ve Kat Mülkiyeti Garantisi Sunmaz
Belge, tapu sahibi olmayı doğrudan garanti etmez. Tapu işlemleri için ek düzenlemeler gerekebilir. Ayrıca, kat mülkiyeti hakkı sağlamadığı için dairelerin ayrı ayrı tapuya kaydedilmesi gibi işlemler ek süreçler gerektirir.
Deprem ve Güvenlik Standartlarına Uygunluk Belirtmez
Yapı kayıt belgesi, binanın depreme dayanıklılığı veya mühendislik standartlarına uygun olduğu anlamına gelmez. Yapı sahiplerinin kendi güvenlik önlemlerini alması ve gerekirse güçlendirme çalışmaları yaptırması önerilir.
Yapı Kayıt Belgesi Geçerlilik Süresi
Yapı kayıt belgesi süresiz bir belge olmakla birlikte, belirli durumlarda geçerliliğini yitirebilir.
Yenileme ve Yıkım Durumlarında Geçerliliğini Kaybeder
Yapının yıkılması veya yeniden inşa edilmesi durumunda, belge geçersiz hale gelir. Yeni bir yapı için ruhsat alınması gerekir.
Resmi İzinler ve Onay Gerektiren İşlemlerde Yetersiz Kalabilir
Bazı belediyeler veya resmi kurumlar, yapı kayıt belgesini yeterli görmeyebilir. Örneğin, belediye sınırları içinde bulunan bazı bölgelerde ek düzenlemeler ve belgeler talep edilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
İmar affı kapsamında alınan yapı kayıt belgesi hakkında en sık sorulan sorular ve cevapları aşağıda yer almaktadır.
Yapı kayıt belgesi ile tapu alınabilir mi?
Yapı kayıt belgesi tek başına tapu alınmasını sağlamaz, ancak bazı durumlarda cins değişikliği yapılarak tapu işlemleri gerçekleştirilebilir. Bunun için ilgili belediyeye başvurulması ve gerekli ek işlemlerin tamamlanması gerekmektedir.
Yapı kayıt belgesi iptal edilebilir mi?
Evet, yanlış veya hatalı beyanlarla alınan yapı kayıt belgeleri iptal edilebilir. Yetkililer, gerçeğe aykırı beyanlarla alınan belgeleri geçersiz sayabilir ve ilgili yapılar hakkında yasal işlem başlatabilir.
Yapı kayıt belgesi ile ev satılabilir mi?
Evet, yapı kayıt belgesi bulunan yapılar satılabilir. Ancak, alıcılar genellikle tapu durumunu da göz önünde bulundurduğundan, satış sürecinde tapu eksikliği nedeniyle bazı zorluklar yaşanabilir.
Yapı kayıt belgesi olan bir bina yıkılıp yeniden yapılabilir mi?
Hayır, yapı kayıt belgesi mevcut yapının korunmasını sağlar ancak yeni bir inşaat izni vermez. Binanın yıkılıp yeniden yapılabilmesi için ilgili belediyeden imar izni alınması gerekmektedir.
Yapı kayıt belgesi ile kat mülkiyeti alınabilir mi?
Hayır, yapı kayıt belgesi tek başına kat mülkiyeti sağlamaz. Kat mülkiyetine geçiş için ek işlemler yapılmalı ve ilgili belediyelerden gerekli onaylar alınmalıdır.
Yapı kayıt belgesi ile kredi çekilebilir mi?
Bankalar genellikle yapı kayıt belgesine sahip yapılar için kredi vermekte isteksiz davranır. Ancak bazı durumlarda ek teminatlarla kredi alınması mümkün olabilir.
